7 januari 1937: Huwelijksdag Juliana en Bernhard

Het is vandaag precies 75 jaar geleden dat Juliana en Bernhard elkaar het jawoord gaven. Daar is veel aan vooraf gegaan… (hierover later meer in de Juliana serie op deze website) In deze log een terugblik op 7 januari 1937.

Als Prinses Juliana op 8 september 1936 officieel met Bernhard verlooft, veranderd Nederland in een hectisch land. Lange tijd blijft het ook onduidelijk wanneer het aankomende echtpaar gaat trouwen. Aan die onzekerheid komt op 6 november 1936 een einde. De grote krantenkoppen maken duidelijk bekend dat 7 januari 1937 de grote dag zal zijn. Dat is bovendien niet zomaar een datum. Op 7 januari 1879 trouwde ook Koning Willem III met zijn Emma. Koningin Wilhelmina – die ook al een groot aandeel in de kennismaking tussen Juliana en Bernhard speelde – liet aan de media weten graag te zien dat de Oranjefans wat zouden kalmeren. “De bruiloft van mijn dochter is in de eerste plaats een familieaangelegenheid zonder de uiterlijke pracht en praal waarmee dit soort huwelijken veelal gepaard gaan.”

Begin december worden ook de 12 bruidsmeisjes en 12 bruidsjonkers bekend gemaakt. Verder zijn er nog 4 bruidskinderen.

Bruidsmeisjes; Hertogin Woislawa van Mecklenburg, de hertogin Thyra van Mecklenburg, Prinses Kira Kirilowna van Rusland, Prinses Sieplinde zur Lippe, Prinses Elisabeth zur Lippe, Prinses Sophie van Saksen Weimar, Jonkvrouw M.J. Baronsesse van Heemstra, Hofdame M. Rooseboom, mevrouw Michelin Moreau, Jonkvrouw Röell, Jonkvrouw A.M. de Brauw en mevrouw M. del Court van Krimpen.

Bruidsjonkers: Baron A. von Cramm, Baron B. von Cramm, Commandant E. De Souzie van het 18e chasseurs a cheval, Prins von Windischgrätz, Baron K. von Vitinghoff, Graaf F. zu Dohna, Graaf H. Weltzeck, Graaf C. Ahlefeldt, meneer G.D.C. Baron van Hardenbroek, Jonkheer G. Beelaerts van Blokland, Jonkeer W.G. Roëll en de heer F. Moran.

Bruidskinderen: Hertogin Eilika von Oldenburg (petekind van prinses Juliana), Gravin Svea von Oeynhausen-Sierstorpff, Prins Armin zur Lippe en Graaf Kasper von Oeynhausen-Sierstorpff.

Als op 6 januari een flinke storm over Nederland raast, maakt men zich zorgen over de huwelijksdag van Juliana en Bernhard. Maar gelukkig valt het mee, en de dag begint zelfs met zon. Half bevroren mensen hebben de stormnacht er graag voor over gehad kou te lijden. Ze lagen niet in hun warme bed, maar gewikkeld in dekens voor de hekken van het paleis uit angst op de huwelijksdag niets te kunnen zien. Ze worden rond 6 uur in ieder geval al getuige van het licht wat aan gaat op Paleis Noordeinde. Alle Nederlandse radiozenders stonden in het teken van de bijzondere dag. Precies om 4 minuten over 11 kwamen Juliana en Bernhard uit het paleis. Hoewel het instappen in de Gouden Koets vrij snel verliep, werd wel een beeld van de jurk verkregen; een jurk gemaakt van de stof ‘ivoire satin peplum’ met een lange sleep van vijf meter. De sluier werd in Parijs geborduurd met een rand van zilveren rozen en oranjebloesem. De ceintuur van de jurk was behoorlijk ‘echt’. Er zaten echte oranjebloesems op, afkomstig van de bomen bij Paleis het Loo. De rit in de koets duurt maar kort. Op het bordes van het stadhuis staat loco-burgemeester prof. ir. C.L. van der Bilt al uitbundig te zwaaien. Hij had dan ook niets te verbergen want de trouwzaal was prachtig versierd, eigenlijk nog een beetje in kerstsfeer. Het geheel was aangekleed met bossen anjers en goudsbloemen.

De plechtigheid begon met het vragen van toestemming voor het huwelijk aan de moeder van de bruidegom, Prinses Armgard en de moeder van de bruid, Koningin Wilhelmina. Vervolgens stonden Juliana en Bernhard op, gaven elkaar de rechterhand en beantwoorden trouw de traditionele vragen van de burgemeester. Om precies 11.27 uur geven ze elkaar voor het eerst die dag een jawoord. In de lange toespraak die de burgemeester daarna hield benadrukte hij nog maar eens de zware taak die op Juliana staat te wachten, en ze niet zonder steun alleen aan kan. “Op de hoge en daardoor noodwendig eenzame post, die gij dan zult innemen, zal het voor u een heerlijkheid zijn, naast u een man te hebben aan wien gij al uw zorgen en moeilijkheden zult kunnen toevertrouwen, een man, die u kent en begrijpt.”

Juliana en Bernhard verlaten het stadhuis

De Huwelijksakte

In de St. Jacobskerk wachten de genodigden al geduldig vanaf 10 uur. Pas na 12 uur arriveert het bruidspaar bij de kerk. Met het binnentreden van de kerk wordt de Lohengrins Bruidsmars gespeeld. Hofprediker prof. dr. H. Th. Obbink houdt de huwelijkspredikatie gebaseerd op de toepasselijke psalm 32 ‘Mijn oog zal op u zijn’. In zijn toespraak komt de waarschuwing: “Soms mislukt een huwelijk van twee goedwillende mensen, wanneer zij trachten er buiten God om door eigen kracht en wijsheid iets van te maken” er behoorlijk streng uit. Ook roept hij: “Het Nederlandse volk wil hoog tegen u opzien! “De huwelijksinzegening wordt verricht door de hoogbejaarde oud-hofprediker ds. W.L. Welter. Hij laat de prins en prinses voor de tweede keer die dag het jawoord uitspreken en de huwelijksakte tekenen. Daarna moet het verse bruidspaar knielen en worden ze gezegend. Bij het overhandigen van de ringen zegt ds. Obbink plechtig: “Deze ringen mogen voor u het symbool zijn van de onkreukbare en onverbrekelijke trouw, die gij elkander hebt toegezegd.” Op dat moment kun je een speld horen vallen in de kerk. Prins Bernhard krijgt nog een cadeautje van de professor.. Het is een bijbel. Die kan hij mooi meenemen op de huwelijksreis..

De rijtoer door Den Haag is maar liefst 5 kilometer lang, en bood dus genoeg mogelijkheid voor de toeschouwers om het bruidspaar te kunnen zien.

De rit eindigt weer bij Paleis Noordeinde waar Juliana en Bernhard voor aanvang van het huwelijksdiner nog even de mensen begroetten vanaf het paleisbalkon.

Het diner – waar zo’n 200 gasten voor uitgenodigd waren – bestond uit helaas heel wat beesten: oesters, artisjokkensoep, warme zeekreeft, gebraden kalkoen met truffels, ganzenlever, een ijsgerecht en vruchten. Ondertussen doen de geruchten over de huwelijksreis al de ronde.. in alle vroegte vertrekken Juliana en Bernhard de volgende morgen per auto naar Brussel, vanwaar de reis naar Polen per trein werd voortgezet… het werd uiteindelijk een lange huwelijksreis.. hierover meer in een toekomstig deel van de Juliana serie op deze website ;)