Feest met de Oranjes (5)

Deel 5: Beatrix eigen stijl wat betreft Koninginnedagen een nieuwe opzet, haar 50e verjaardag, haar 25 jarig en haar 30 jarig huwelijksfeest.

Met grote voortvarendheid begon Beatrix in 1980 ( bekijk deel 4) haar loopbaan als Koningin.Al gauw werd duidelijk dat ze de zaken heel anders aanpakte dan haar moeder. Maar ook de stijl van koningin Beatrix kreeg grote waardering en haar populariteit groeide snel.Ruim een jaar later verhuisde zij met haar gezin naar de residentie Den Haag en ging in paleis Huis ten Bosch wonen. In 1984 verruilde zij werkpaleis Lange Voorhout voor paleis Noordeinde.


Er kwam een moderner opgezet hof met strakkere regels onder het bewind van koningin Beatrix. Aan het traditionele chocolademelk schenken kwam een einde en in plaats daarvan kwamen de Nieuwjaarsrecepties in het Koninklijk paleis op de Dam te Amsterdam.

Ook de staatsbezoeken werden strakker en korter. Was het bij Juliana nog 4 á 5 dagen bij Beatrix werden het 3 dagen. In het verleden bracht de koningin alles mee wat nodig was voor een contradiner op de 2e dag en er werd gegeten op Nederlands damast, met Nederlands bestek en de zaal werd met Nederlandse bloemen versierd. Tegenwoordig biedt Koningin Beatrix het gastland een culturele avond aan, met ballet of muziek op de 2e dag.



Sinds het aantreden van koningin Beatrix is er ook meer aandacht voor het protocol. Het aanbieden van de geloofsbrieven van buitenlandse ambassadeurs heeft meer aandacht en grandeur gekregen. Er rijden meer hofkoetsen door Den Haag en de vorstin is van mening dat men diplomaten met veel egards moet ontvangen. Zij heeft de functie zakelijkheid ook in de paleizen gebracht.

De ambassadeurs worden opgehaald en begeleid door een Kamerheer van de Koningin. De Koningin stelt daartoe aan elke ambassadeur een galarijtuig ter beschikking en, indien van toepassing, een zogenoemd blauw rijtuig voor de ambassadestaf. De rijtuigen worden getrokken door twee paarden. Het galarijtuig wordt voorafgegaan door twee bijrijders in galatenue. Voor en achter elke stoet rijden twee ruiters van de Bereden Politie Haaglanden in gala-uniform. Het kledingvoorschrift voor de ambassadeurs is jacquet of nationale dracht. Bij Paleis Noordeinde zal een erewacht en een militaire kapel opgesteld staan. De erewacht bestaat uit een commandant en twee detachementen van de Vliegbasis Woensdrecht. De kapel is van de Koninklijke Luchtmacht. Bij de ingang van het paleis staan twee ereposten van de Koninklijke Marechaussee Brigade Den Haag. Na een eresaluut van vier roffels en het volkslied van het land van de ambassadeur volgt een inspectie van de erewacht, waarna de ambassadeur met gevolg, binnentreedt.

De dagen en maanden na de inhuldiging die volgden op de inhuldigingsdag, maakte veel emoties los. Afscheid nemen van de vertrekkende vorstin viel zwaar, ook al besefte iedereen dat het een voorrecht was dat Juliana zo lang gezond en sterk haar werk had kunnen doen.

21 mei 1980 werd het Koninklijke gezin feestelijk onthaald in Den Haag en Scheveningen. 31 mei 1980 afscheidsdefilé van prinses Juliana (Bekijk deel 4)Koningin Beatrix en prins Claus gingen persoonlijk kennismaken met de inwoners van onze 12 provincies. Ook gingen zij in het najaar van 1980 nog op werkbezoek naar de Nederlandse Antillen.

Zoals koningin Beatrix in haar inhuldigingsrede al had gezegd zou 30 april Koninginnedag blijven; echter koningin Juliana haalde het volk naar haar toe op Soestdijk, Beatrix ging naar het volk toe en elk jaar werden er 2 plaatsen uitgekozen waar zij dan met de bevolking Koninginnedag ging vieren. In 1981 ging zij met haar gezin naar Veere en Breda.

Harlingen en Zuid Laren waren in 1982 aan de beurt.

De nieuwe opzet van Koninginnedag was een succes. Deze dag was de dag waarop koningshuis en volk elkaar ontmoeten in een gezellige en spontane sfeer.In 1983 waren Lochem en Vaassen aan de beurt. Prins Claus was dit jaar voor het eerst dit jaar door ziekte afwezig.

De koningin vroeg aan haar zuster Margriet of zij met haar gezin mee wilde gaan en sinds 1983 is het een traditie dat buiten het Koninklijke gezin ook het gezin van prinses Margriet hierbij aanwezig is.In de reeks neemt 1984 een bijzondere plaats in, omdat prinses Juliana op 30 april van dat jaar 75 jaar werd. Een groot Oranjegezelschap vierde dit feest mee in de geboortestad van Juliana namelijk Den Haag. (zie bij thema deel 4) En zo volgen er nog vele feesten met het gezin van Koningin Beatrix en prinses Margriet.

De 50e verjaardag van Koningin Beatrix op 31 januari 1988 en zoals in de volksmond wordt gezegd: SARA. De Doetinchemse vereniging reisde dan ook op die dag naar Den Haag, waar ze bij de toegangshekken van paleis Huis ten Bosch een zelfgemaakte levensgrote Sara afgaven aan de marechaussee. Tot hun grote teleurstelling kwam de koningin de pop zelf niet in ontvangst nemen. Koningin Beatrix wilde haar 50e verjaardag niet in januari vieren uit respect voor haar moeder, pas op dertig april, de officiële Koninginnedag.

Koningin Beatrix vierde haar 50e verjaardag met haar familie op Huis ten Bosch. De Koningin verliet alleen het paleis om met haar man en zoons de zondagsdienst bij te wonen in de Kloosterkerk te Den Haag


30 april 1988 ging het gehele gezelschap naar Genemuiden en Kampen. Na Kampen ging de koningin onverwachts met haar man prins Claus en hun 3 oudste zonen naar Amsterdam, om ook daar Koninginnedag mee te vieren. Prinses Margriet met haar gezin ging na Kampen door naar Soestdijk om de jarige Juliana te feliciteren.

Koningin Beatrix en prins Claus zijn 25 jaar getrouwd op 10 maart 1991. Voorafgaand aan dit 25 jarig huwelijksfeest gaan Koningin en Prins van 4 tot 6 maart op staatsbezoek naar Frankrijk.In het weekend daarop is het 25 jaar geleden dat zij elkaar het ja woord gaven. Op zondag 10 maart gaan Koningin en prins met hun 3 zonen, familie en vrienden in een autobus naar de Westerkerk in Amsterdam om daar een dienst bij te wonen, dezelfde kerk waar zij 25 jaar geleden trouwden.


Voorganger in deze ochtenddienst is ds. Nico ter Linden die de bijeenkomst achteraf typeerde als een “gewone kerkdienst met een zilveren rand”. In een persoonlijke toespraak spreekt de dominee de volgende woorden tegen prins Claus: “U verliet uw land. Dit volk zou voortaan ook uw volk zijn. Toen de rook was opgetrokken, heeft dit volk u in zijn armen gesloten. Het voelt zich met u verbonden in goede en in kwade dagen, in ziekte en gezondheid”. Tegen koningin Beatrix zegt hij: “Precies 25 jaar geleden was u de bruid. U bent hier gegriefd en gezoend. Hier aan de rand van de Jordaan was het dat een van onze beste zonen op u afstapte en vroeg ’Mag ik u een zoen geven?’ Hij zei dat namens ons allen en daarom deed het ons zo goed dat u zich ook liet zoenen, want dat de liefde van twee kanten komt, dat wisten wij al wel maar het moet ook gevoed worden”.

Het Koninklijke paar viert deze dag verder in huiselijke familie kring op paleis Huis ten Bosch. In de middag zendt de NOS een televisiegesprek uit met het Koninklijk paar en de heer W.L. Brugsma, dat kort ervoor was opgenomen.

In het interview zegt de prins over zijn ziekte:”Het is niet zo dat je je voelt alsof er een beunbreuk was die is geheeld, het is iets dat veel dieper gaat, wat invloed heeft op je hele persoonlijkheid en je uitzicht op je eigen functioneren, je toekomst en alles wat met je positie in het gezin, in de samenleving samenhangt. Je bent nooit meer dezelfde die je was voor je ziekte”. Koningin Beatrix voegt hier aan toe: “Als je er samen doorheen komt, kan het ook zeer verrijkend zijn. Je bent ook aanspreekbaarder voor mensen die ook veel verdriet hebben en die ook moeilijke tijden meemaken. Ik geloof, in die zin is het ook een ervaring waar je veel verder meekomt. Het kan natuurlijk ook mensen wel eens verwijderen, maar dat is gelukkig bij ons niet gebeurd. Met heimwee denken koningin en prins terug aan de onbezorgde jaren die ze op kasteel Drakensteyn in Lage Vuursche doorbrachten. Prins Claus: “Dat was een heerlijke tijd: een gezin met een mooi huis, een mooie tuin en kinderen die groeiden vanuit de wieg naar school en eigenlijk een hele tijd een bron van, als ik het zo mag uitdrukken, intense vreugde en geluk. We waren daar echt gelukkig en de kinderen ook, denk ik. Het is een afgesloten periode van ons leven, maar we denken daar altijd met enorm plezier aan terug”. Koningin Beatrix voegt hier aan toe: “Daar hebben we hele goede jaren gehad. Met elkaar, als gezin, activiteiten die we daar ondernomen hebben, van daaruit ondernomen. Ja, dat waren hele fijne jaren”.

Koningin en prins willen van hun zilveren huwelijksfeest een feest met een groen randje maken en op de Nationale Boomfeestdag op 20 maart geven ze het goede voorbeeld om in Beverwijk een boompje te platen.

In besloten kring hebben ze de zilveren bruiloft al gevierd, maar op 11 mei 1991 wordt er in het Amsterdamse Muziektheater toch nog een feestje gebouwd waar een select gezelschap gelegenheid krijgt het Zilveren paar gelukwensen aan te bieden. Zij worden onthaald op een voorstelling van het Nationaal Ballet. Aansluitend is er een receptie waarbij het zeer stijlvol aan toe gaat.Aanwezig zijn het voltallig Koninklijk gezin, prinses Margriet, mr. Pieter van Vollenhoven, prinses Juliana en prins Bernhard. 5 jaar later op 10 maart 1996 vierde Koningin en prins hun 30 jarig huwelijksfeest en dit feest werd in de familiekring gevierd met o.a. een bezoek aan een tentoonstelling van Johannes Vermeer in het Maurtishuis te Den Haag, een vaartocht en met Oranje Sael.Wel waren aanwezig de zusters van prins Claus.

Het 25 jarig regeringsjubileum in 2005 staat nog goed in ons geheugen, daarom alleen van dit feest enkele foto’s:

De koningin zelf wilde er geen aandacht aan besteden, maar er wordt toch een soort Nationale plechtigheid georganiseerd. In de Grote kerk van Den Haag zijn Koningin en prins het middelpunt van een bijeenkomst waarop het modern koningsschap centraal staat.

(Tekst: Anja van der Steen Foto´s:refdag, NRC)