Hertog Hendrik van Mecklenburg-Schwerin

Thema: De mannelijke echtgenoten van de Oranjes.
In dit deel: Hertog Hendrik van Mecklenburg-Schwerin, man van koningin Wilhelmina

Hertog Hendrik is een zoon van Groothertog Frederik Frans II (* 28-02-1823 + 15-04-1883) en zijn 3e vrouw Prinses Maria van Schwarzburg-Rudolstadt ( *29-01-1850 + 22-04-1922) Zij trouwden in 1868.

Kinderen van de Groothertog bij zijn 1e vrouw Augusta van Reuss (1822-1862):
1) Fredrik Frans III (1851-1896), Groothertog van Mecklenburg-Schwerin
2) Paul Fredrik (1852-1923) getrouwd met Marie zu Windisch-Graetz. Wegens zijn huwelijk met een katholieke prinses verloor hertog Paul voor zichzelf en zijn nakomelingen het recht op de troon van Mecklenburg-Schwerin.
3) Alexandrine (1854-1920) getrouwd met Vladimir, zoon van Tsaar Alexander II
4) Nicolaas (1855-1856)
5) Johan Albrecht (1857-1920) getrouwd met Elisabeth van Saksen Weimar Eisenach
6) Alexander (1859-1859)
Bij zijn 2e vrouw Anna van Hessen Darmstadt (1843-1865) krijgt hij 1 dochter: Anna Mathilde (1865-1882)
Bij zijn 3e vrouw Maria van Schwarxzburg-Rudolstadt:
1) Elisabeth (1869-1955) getrouwd met Frederik August van Oldenburg
2) Frederik (1871-1897)
3) Adolf Frederik (1873-1969) getrouwd met Victoria van Reuss

Frederik Frans, de vader van prins Hendrik groeide op aan het hof van zijn overgrootvader Frederik Frans I. Na de troonsbestijging van zijn vader Groothertog Paul ging hij studeren zowel in Dresden als in Bonn.

Toen Frederik Frans II vernam dat zijn vader op sterven lag vertrok hij direct naar Mecklenburg en na zijn dood op 7 maart 1842 besteeg hij de troon op 19 jarige leeftijd en slecht voorbereid. Hij ging wonen op slot Schwerin en daar werden zijn kinderen geboren die ook daar opgroeiden. Groothertog Frederik Frans II besteedde veel aandacht aan de bouw en restauratie van kerken en scholen, alsmede aan liefdadigheid. Toen Hendrik 7 jaar oud was overleed zijn vader. Hendrik en zijn broers Frederik en Adolf de kleine prinsen genoemd, ter onderscheiding van de veel oudere kinderen uit hun vaders eerste huwelijk. De oudste halfbroer van prins Hendrik Frederik Frans III volgde zijn vader op als Groothertog.

De prinsen Hendrik, Frederik en Adolf gingen studeren aan het Vitzthum gymnasium van Dresden en namen vervolgens dienst in het gardenregiment Kurassiers. Hierna maakte Hertog Hendrik reizen naar o.a. Griekenland, Brits-Indië en Ceylon. In zijn daaropvolgende militaire carrière verkreeg Hendrik de rang van eerste Luitenant bij het gardebataljon jagers in Potsdam. In 1897 keerde Hendrik, buiten zijn normaal verlof om, tot 2 x toe terug naar Mecklenburg voor een sterfgeval. (zijn oudste halfbroer Groothertog Frederik Frans III overleed op 10 april en zijn broer Frederik verdronk op 22 september tijdens een vlootmanoeuvre). Ondanks dat prins Hendrik opgeklommen was tot rang van kapitein was een militaire loopbaan niets voor Hendrik. In de nazomer van 1899 werd hij aangesteld om de staatsrechtelijke zaken van zijn geboorteland bij te houden. Hij werd te werk gesteld op het ministerie van financiën aan de Schlosstrasse in Schwerin. Hij vestigde zich in het buitenverblijf Green House, dat was bewoond door zijn grootmoeder, groothertogin Alexandra en dat zich bevindt in het park van slot Schwerin.

Maar ook op het ministerie voelde hij zich niet bepaald op zijn gemak. Veel meer voelde hij zich thuis te midden van de uitgestrekte bossen en landerijen. Gretig leerde hij daarom ook het vak van boswachter van zijn goede vriend, Wilhelm von Amsberg (1856-1929), de grootvader van onze Prins Claus. Deze was opperhoutvester bij de Groothertogelijke familie. De jonge hertog, die zich gelukkig voelde in zijn buitenverblijf Green House, leek zijn toekomst te hebben bepaald. Niemand had zelfs maar het vermoeden dat hij ooit zijn geboorteland zou verlaten. Maar zijn moeder Groothertogin Marie, bevriend met de Nederlandse Koningin-moeder Emma, hadden achter de schermen andere plannen voor prins Hendrik. Beide waren het er roerend mee eens dat Hendrik en Wilhelmina een ideaal echtpaar zouden vormen. Of de jongelui bij elkaar paste was op dat moment helemaal niet aan de orde.

Emma’s verkenning van de Duitse huwelijksmarkt resulteerde op 4 mei 1900 in een vierweeks verblijf in het Thüringse Schwarzburg om te bekomen van de feestelijkheden in Arolsen bij gelegenheid van het huwelijk van Emma's jongste zuster. Er werd gekozen voor een hotel met prachtig uitzicht op het familieslot van de groothertoginweduwe Marie van Mecklenburg - Schwerin. Logisch dat één van haar zoons, de 24-jarige Hendrik hertog van Mecklenburg, zijn opwachting kwam maken bij de hoge toeristen. Ondanks alles werden ze verliefd op elkaar en op 16 oktober 1900 wordt de verloving bekendgemaakt vanuit paleis Het Loo te Apeldoorn.

Het huwelijk tussen Hendrik en Wilhelmina was gearrangeerd, maar desondanks koesterden de echtelieden een zekere genegenheid voor elkaar. De voorbereidingen van het huwelijk, dat plaatsvond in Den Haag op 7 februari 1901 werden overschaduwd door de dood van haar oom - de enige nog levende oom van Wilhelmina aan vaders zijde - groothertog Karel Alexander van Saksen Weimar Eisenach (5 januari 1901) en van de Britse koningin Victoria (22 januari 1901). Hierdoor konden verschillende genodigden, onder wie koning Willem II van Wurtemberg en zijn gemalin Charlotte , groothertog Adolf van Luxemburg, groothertog Frederik August van Oldenburg en hertog Karel Eduard van Saksen Coburg and Gotha, de plechtigheid niet bijwonen. Wel aanwezig waren onder anderen: Hendriks neef groothertog Frederik Frans IV van Mecklenburg-Schwerin, tevens getuige van prins Hendrik. Vorst Frederik van Waldeck Pyrmont ook getuigen voor het echtpaar, vorst Gunther van Schwarzburg-Rudolstadt, vorst Wilhelm van Wied, vorst Alexis van Bentheim Steinfurst, prins Albert van Pruisen en de Russische grootvorsten Vladimir en Boris.

Het vroor die dag (7 februari 1901), maar er waren duizenden belangstellenden op straat. Het burgerlijk huwelijk werd om half twaalf in de witte zaal van paleis Noordeinde in Den Haag voltrokken door Minister van Justitie Cort van der Linden.

Daarna reed het paar in de Gouden Koets naar de Grote Kerk, waar dominee Van der Flier de kerkelijke inzegening voltrok.

Na de Kerkelijke inzegening gaat het paar met de familie en genodigden terug naar Paleis Noordeinde voor een galadejeuner met maar liefst 7 gangen. Na het dejeuner wordt het bruidspaar vanaf het balkon van paleis Noordeinde uitgewuifd. De wittebroodsweken brengt het paar door in Paleis Het Loo. Het paar geniet van de natuur en de rijtoeren op de Veluwe.

Op 5 maart keren ze terug naar Den Haag, want de plicht roept volgens de Koningin.. Omdat Wilhelmina het Huis Oranje-Nassau hoger achtte dan het Huis Mecklenburg bepaalde zij bij Koninklijk Besluit dat haar nazaten de titel Prins(es) van Oranje Nassau zouden voeren vóór die van Hertog(in) van Mecklenburg. Hendrik ontving door het huwelijk de titel Prins der Nederlanden met het predicaat Koninklijk Hoogheid, niet echter de door de Mecklenburgers aanvankelijk geëiste titel Prins van Oranje.Koningin Wilhelmina en prins Hendrik kiezen paleis Het Loo als zomerresidentie. Bij deze keuze zal zonder twijfel Hendriks voorkeur voor een bosrijke omgeving met jachtmogelijkheden een rol hebben gespeeld. Voor Wilhelmina was Het Loo “haar dierbaarste plek op aarde”, zoals zij vele malen zei. Paleis Noordeinde werd gekozen als winterverblijf. Een van de eerste dingen waarmee het paar zich bezig hielden na hun huwelijk was de restauratie van het Oude Loo. Ze genoten tussen het regeren door van elkaars aanwezigheid. Niets wees er nog op dat dit huwelijk op een catastrofe zou uitlopen. Wilhelmina opgegroeid in een strak harnas van protocol, genoot van de onbevangen Hendrik. Echter na de vele miskramen die ze samen niet meer konden verwerken, kwam het paar steeds verder uit elkaar te staan.

In 1907 vindt er een scheepsramp plaats bij Hoek van Holland. Prins Hendrik gaat aan boord van het schip om zoveel mogelijk schipbreukelingen te redden. Hiermee oogst hij veel waardering.
30 april 1909 wordt dan uiteindelijk een dochter en troonopvolgster geboren op paleis Noordeinde: Juliana Louise Emma Maria Wilhelmina. Juliana naar Juliana van Stolberg, Louise naar Louise de Coligny (4e vrouw van Willem van Oranje), Emma naar haar oma van moederszijde, Maria naar haar oma van vaderszijde en Wilhelmina naar haar eigen moeder.

Prinses Juliana wordt gedoopt in de Haagse Willemskerk op 5 juni 1909 door hofpredikant ds. J.H. Gerretsen. Onder de aanwezigen zijn Koningin-moeder Emma de moeder van prins Hendrik, Groothertogin weduwe Marie en de hoogbejaarde grootmoeder van prins Hendrik, de hertogin van Schwarsburg-Rudolstadt, zijn broer Hertog Adolf van Mecklenburg-Schwerin en diverse leden van de familie van Waldeck-Pyrmont. Vanaf het paleis Noordeinde in Den Haag vertrekt de stoet, met de Gouden Koets voorop en op afstand gevolgd door koetsen met de blijde ouders, koningin Wilhelmina en prins Hendrik, en een lange rits van gasten. In de Gouden Koets zit mevrouw A.H. Groeninx van Zoelen, dame du palais, met in haar armen de kleine Juliana. Koningin Wilhelmina houdt haar dochtertje zelf ten doop.

De prinses krijgt zowel aandacht van haar vader als van haar moeder. Alleen het huwelijk is niet meer zo best tussen Wilhelmina en Hendrik. Op 7 februari 1926 wordt het zilver huwelijksfeest van Koningin en Prins gevierd op paleis Het Loo te Apeldoorn.

Ook had de prins diverse bastaardkinderen (zie thema: Bastaardkinderen )

Op 28 juni 1934, een dag nadat hij de begrafenis van zijn vriend Baron van Hardenbroek had bijgewoond, was hij goed gehumeurd al vroeg aanwezig op het hoofdkantoor van het Rode Kruis aan de Prinsessengracht in Den Haag. Op deze 28e juni werd de prins een paar minuten voor 10.00 uur getroffen door een hartaanval. Doktoren werden onmiddellijk gealarmeerd en ook Koningin Wilhelmina werd gewaarschuwd. De prins werd verpleegd in het Rode Kruis gebouw en hij werd aan het eind van de middag per ambulance vervoerd naar paleis Noordeinde. Prins Hendrik leek te herstellen, maar dit herstel bleek van korte duur te zijn, want enkele dagen later op 3 juli, kort nadat hij de lunch had genuttigd trof hem een tweede hartaanval die dodelijk bleek te zijn. Uiteraard werd de Koningin op de hoogte gebracht, die voor een lunch met de hoffunctionaris van de in maart overleden Koningin-moeder Emma in het paleis aan de Lange Voorhout verbleef. “Ook Hendrik had graag die laatste maaltijd in het huis van mijn moeder meegemaakt”, schreef Wilhelmina in haar memoires. “Hij had zoveel goede herinneringen aan moeder en aan haar huis. Het was een teleurstelling voor hem dat dit niet mogelijk was”.

Nog de avond van het overlijden van de prins verscheen een Buitengewone Staatscourant die een enkele mededeling bevatte: "Het heeft God behaagd, Mijn beminden Echtgenoot tot Zich te nemen. Hij is hedenmiddag zacht en kalm plotseling ontslapen. Met groote droefheid geef ik daarvan kennis. Ik ben overtuigd, dat allen deelen in Mijn smart en die van Mijne Dochter. Wilhelmina".

Overeenkomstig de visie van Wilhelmina en Hendrik op "dood en Leven", regelde Wilhelmina zelf de gang van de uitvaartdienst: "Mijn man en ik hadden reeds lang voor zijn heengaan herhaaldelijk samen gesproken over de betekenis van het sterven en over het daaropvolgende eeuwige leven. Wij hadden beiden de geloofszekerheid, dat de dood de ingang tot het Leven is en elkaar daarom beloofd, dat onze begrafenis geheel in het wit zou geschieden. Dienovereenkomstig werd dan ook nu gehandeld." De dood was voor Hendrik dus een overgang naar de eeuwigheid en deze overgang gaf reden tot vreugde, geen verdriet. De rouwkleur zou daarom ook wit moeten zijn in plaats van het gebruikelijke zwart. In het land heerste grote verslagenheid. Enkele maanden eerder was de hoogbejaarde Emma overleden, nu was het de geliefde prins Hendrik die bovendien veel te jong stierf. Bijna overal verschenen lovende woorden over de prins.

Hendrik’s enige broer, hertog Adolf Frederik van Mecklenburg-Schwerin (1873-1969) arriveerde nog diezelfde avond in Den Haag, opgewacht door talrijke nieuwsgierige Hagenaars, die door de avondbladen van zijn komst in kennis waren gesteld, werd de hertog even na 23.00 uur op het staatspoor verwelkomd door de burgemeester van Den Haag, mr. De Monchy en de adjudant van de prins Jonkheer Laman Trip. Na de ontvangst reed het gezelschap naar paleis Noordeinde, waar de hertog werd ontvangen door Koningin Wilhelmina en Prinses Juliana. De prinses was in de middag gearriveerd in Nederland; zij verbleef in Londen, toen haar vader plotseling overleed. De koningin, de prinses en de hertog verbleven enige tijd in de sterfkamer van de prins.

Prins Hendrik wordt opgebaard in de kapel van paleis Noordeinde en talrijke bloemstukken en grafkransen werden bij het paleis afgeleverd. Op dinsdag 10 juli wordt er in de Grote Kerk te Den Haag een rouwdienst gehouden. Woensdag 11 juli: de uitvaartplechtigheid in de Nieuwe Kerk te Delft. Aanwezig waren hertog Adolf Frederik van Mecklenburg, de erfgroothertog van Oldenburg, prins Karel van België, de graaf van Athlone, prins Felix van Luxemburg, de vorst van Wied, de vorst van Bentheim en Steinfurst.

Kort na de begrafenis vertrokken Wilhelmina en Juliana voor een zestal weken naar Noorwegen, om daar tot rust te komen en te herstellen. Er is weinig bekend over eventuele bezoeken van leden van de Koninklijke familie aan de Koninklijke grafkelder, maar van Juliana wordt gezegd dat ze jarenlang op de verjaardag van haar vader een bezoek bracht aan de grafkelder. Het bevestigt de bijzondere band die zij had met haar vader.

© Royalfanvivian