Prins Claus - deel 3 thema: mannelijke echtgenoten van de Oranjes

In dit deel: Claus van Amsberg, man van Koningin Beatrix

Claus George Willem Otto Frederik Geert von Amsberg * Hitzacker 06-09-1929 + Amsterdam 06-10-2002 is een van zoon van Klaus-Georg Wilhelm Otto Friedrich Gerd von Amsberg *15-09-1890 +19-12-1953 en Gosta, Barones von dem Bussche Haddenhausen (* 26-01-1902 + 13-06-1996). Gosta is de jongste dochter van de barones die de scepter zwaaide over Dötzingen. Zij en de vader van Claus trouwen op 4 juli 1924 en samen kregen ze zes dochters en één zoon, Claus van Amsberg.

De familie (AMBTSBERG) AMSBERG

De Amtsbergs, zoals ze eerst heetten, zijn nauw verbonden aan de groothertogelijke familie Mecklenburg, waartoe prins Hendrik, de vader van prinses Juliana, behoorde. Het was de Mecklenburgse groothertog die de Amsbergs in de adel verhief, en pas vanaf dat moment mochten ze het predicaat ‘von’ dragen. In Nederland is dat het predicaat jonkheer. Jürgen von Amtsberg, was de eerste Amtsberg en hij was smid in Schwichtenberg. Zijn zoon George vestigde zich in 1709 in Demmim als meester-bakker. Hij trouwde met de dochter van de Meelfabrikant. Uit dit huwelijk kwamen 3 zonen waaronder George von Amtsberg, predikant te Eldena, Mecklenburg. (Eldena is een gemeente in de Duitse deelstaat Mecklenburg-Voor-Pommeren, en maakt deel uit van het district Ludwigslust. Eldena telt 1404 inwoners.) Zijn zoon august is eveneens predikant te Eldena. August wordt Jonkheer von Amtsberg en zijn zoon Johann(1747-1820) trouwt met Sophie Fritze(1747-1802) en hij wordt Jonkheer van Ambserg. Zijn zoon Joachim(1777-1842) krijgt de titel Jonkheer von Amsberg die dan ook blijft. Joachim trouwt met Anna Bernitt (1790-1846) Zij krijgen 1 zoon Gabriel, van wie onze prins Claus afstamt en 1 dochter Luise die trouwt met de Graaf van Oeynhausen; kinderen van hun achterkleinzoon Marcus namelijk Alice en Christoph zijn bruidskinderen bij het huwelijk van prinses Laurentien en prins Constantijn.

De vader van prins Claus, Klaus Felix von Amsberg, was sinds 1917 rentmeester op het landgoed en na een mislukt avontuur als planter in Afrika vertrok hij in 1928 met zijn gezin naar Tanganyika (het latere Tanzania), waar hij bedrijfsleider werd van een Duits-Engelse koffie- en sisalplantage. Prins Claus bracht een kleine tien jaar van zijn jeugd in Tanganyika door en typeerde later die jaren als bijzonder gelukkig. In 1933 stuurde zijn moeder hem, evenals zijn zusjes, naar familie aan de Duitse Oostzeekust.

Uit het huwelijk van Klaus Felix en Gosta von Amsberg zijn 7 kinderen geboren:
1) Sigrid * 26-06-1925 x 04-09-1952 Ascan Bernd Jencquel * 17-08-1913 + 2003 2 kinderen: Marion (1953) en Claus (1955) Jencquel
2) Claus *06-09-1926 + 06-10-2002
3) Rixa * 18-11-1927 + 06-01-2010 x 14-05-1960 Peter Ahrens * 27-04-1920 2 kinderen: Jorg en Jenny Ahrens
4) Margit *16-10-1930 +30-04-1988 x 18-10-1964 Eberhard Grubitz *14-04-1931 + 05-06-2009. Zoon: Christoph Grubitz * 14-08-1965
5) Barbara *16-10-1930 x24-08-1963 Ernst Gunther Haarhaus *22-10-1921 +09-02-2007 3 kinderen: Alexandra, Rudiger en Ingeborg Haarhaus
6) Thecla *30-06-1939 x 16-04-1966 Karl von Friessen *26-12-1953 2 kinderen: Alexander en Isabelle von Friessen
7) Christina *20-01-1945 x17-07-1971 Hubertus, Baron von den Recke *09-07-1942 2 dochters: Katharina en Theresia von den Recke. Theresa heeft na haar schooltijd verschillende cursussen gevolgd en studeert momenteel psychologie.

In het familieslot van de Von dem Bussches, Slot Dötzingen, werden daar de eerste drie kinderen geboren: Sigrid (1925), Claus (6 september 1926) en Rixa (1927). Maar Afrika bleef trekken. Na de geboorte van het derde kind trok het jonge gezin Von Amsberg naar het toenmalige Tanganyika (nu Tanzania) om er weer een plantage op te bouwen. Daar werd eerst de tweeling Margit en Barbara (16 september 1930) geboren. In 1939 kwam er nog een dochter bij (Theda) en zes jaar later werd een zevende kind geboren: Christina. In 1938 vertrok zijn moeder opnieuw met Claus naar Duitsland, waar Hitler ondertussen stevig in het zadel zat. Hij ging naar Die Baltenschule in Misdroy in Pommeren. Hij vertrok naar zijn grootmoeder in Bad Doberan en vervolgde zijn schoolopleiding op het plaatselijke gymnasium. Net als veel Duitse scholieren werd hij ook hier lid van de Hitlerjugend en het Jungvolk. In 1943, op zestienjarige leeftijd, moest hij in dienst en werd ingedeeld bij de Reichsarbeitsdienst, om in de Pruisische stad Koningsbergen (thans Kaliningrad in Rusland) op een vliegveld te werken. In juli 1944 werd hem een getuigschrift verstrekt, zodat de middelbare schooltijd als afgelopen kon worden beschouwd. En na een oefenstage in Denemarken werd hij naar het front in Italië gestuurd, waar hij bij de 90e (reserve)pantserdivisie werd ingedeeld. Begin mei 1945 maakten de Amerikanen hem bij zijn allereerste actie aan het front krijgsgevangen en interneerden hem in een kamp, waar hij fungeerde als tolk en chauffeur. Kerst 1945 was hij weer terug in Duitsland en ging wonen in Hitzacker. Zijn ouders, die in Afrika vastgehouden werden, zag hij pas terug in 1947. Ondertussen maakte Claus zijn middelbare schoolopleiding af. Voordat hij zich bij een universiteit mocht aanmelden werd zijn oorlogsverleden onderzocht door een soort zuiveringscommissie, die hem boven elke verdenking stelde. Omdat hij werd uitgeloot voor de opleiding werktuigbouwkunde besloot hij rechten te gaan studeren in Hamburg, waar hij als werkstudent allerlei baantjes had. In 1952 studeerde hij af en in 1953 overleed zijn vader aan een hartstilstand. Na een stage in de Verenigde Staten en een korte periode op een advocatenkantoor, waar hij zich bezig hield met het rechtsherstel van joodse Duitsers, koos hij een heel nieuwe richting: de diplomatie. Op 1 april 1957 werd hij na een geslaagde selectietest ambtenaar op het Duitse ministerie van Buitenlandse Zaken. In 1958 slaagde hij voor het examen voor attaché. De eerste buitenlandse diplomatieke baan van prins Claus was die van derde ambassadesecretaris in de Dominicaanse Republiek. Daar rapporteerde hij onder meer over de procesgang van vermeende tegenstanders van het toentertijd dictatoriale regime van dat land. Hij werd er bevorderd tot tweede secretaris, maar bleef ook lonken naar een post in Afrika. In april 1961 werd hij tweede ambassadesecretaris en ook eerste medewerker van de ambassadeur in Ivoorkust.

Tot januari 1963 bleef Claus in Afrika, daarna werd hij overgeplaatst naar het ministerie van Buitenlandse Zaken in Bonn. Hier was hij tot augustus 1965 werkzaam bij de sectie Economische Betrekkingen met Afrika ten zuiden van de Sahara. Als hij de jaarwisseling 1962/1963 viert bij zijn vriend Caspar von Oeynhausen op hun kasteel in Bad Driburg gaat hij daar samen heen met zijn vriend prins Richard zur Sayn Wittgestein. Eenzelfde uitnodiging om de jaarwisseling daar te vieren kwam aan bij de Nederlandse Koninklijke familie. Prins Bernhard verschijnt er met zijn 3 oudste dochters.

Toch maken Beatrix en Claus daar geen kennis met elkaar, volgens de verklaring van prinses Beatrix tijdens de verloving. Ze gaan ieder hun eigen weg na de jaarwisseling, maar de glimlach van Beatrix blijft hem echter bij. Ruim een jaar later ontmoeten zij elkaar weer bij het huwelijk van de zuster van prins Richard, Tatjana en Maurits van Hessen en Om de pers te misleiden werd lange tijd de suggestie in de lucht gehouden dat niet Claus, maar Richard zelf de aanstaande verloofde van de Nederlandse prinses was. Claus en Beatrix maken dankbaar gebruik van het feit dat prins Richard de Nederlandse pers omzeilde, zodat zij elkaar beter konden leren kennen. Begin 1965 is het zelfs mogelijk samen een korte wintersportvakantie in het Zwitserse Gstaad door te brengen. Dat wil zeggen, met zijn drieën want Richard is er ook bij. Claus logeert zo nu en dan op kasteel Drakensteyn en dat is ook het geval op 1 mei 1965. Twee maanden na zijn ontmaskering in de tuin van Drakensteyn verklaarde koningin Juliana op 28 juni 1965 dat Beatrix ' keuze ' in menselijk opzicht een uitstekende keuze' is. ,,Ik kan u verzekeren: het is goed!''

Na de verloving werden de voorbereidingen van het huwelijk in gang gezet. De Tweede Kamer aanvaardde op 10 november 1965 een door de regering ingediend wetsontwerp tot het verlenen van toestemming aan de Prinses om met Claus von Amsberg in het huwelijk te treden. Het wetsontwerp passeerde op 8 december de Eerste Kamer. Twee dagen later verkreeg Claus von Amsberg bij wet het Nederlanderschap. 10 maart 1966 voltrok burgemeester Van Hall het huwelijk in het stadhuis van Amsterdam. De kerkelijke inzegening vond plaats in de Westerkerk door dominee H.J. Kater. De huwelijkspredicatie werd gehouden door dominee J.H. Sillevis Smitt. Claus von Amsberg ontving bij deze gelegenheid de titel Prins der Nederlanden en het predicaat Jonkheer van Amsberg.

Het Prinselijk paar nam zijn intrek in Kasteel Drakensteyn in de Lage Vuursche, waar de Prinses al sinds 1963 woonde. Uit het huwelijk van Prins Claus en Prinses Beatrix zijn drie zonen geboren: Willem-Alexander (1967), Johan Friso (1968) en Constantijn (1969).

Meteen na zijn komst in Nederland beijverde Prins Claus zich om zo snel mogelijk vertrouwd te raken met de Nederlandse taal en de Nederlandse samenleving in al haar geledingen. Samen besteedden de Prins en de Prinses veel tijd aan de opvoeding van hun kinderen. Ook maakten zij in deze periode oriëntatiereizen naar Suriname en de Nederlandse Antillen en brachten zij bezoeken aan vele andere landen en internationale organisaties. Een grote verandering in het leven van Prins Claus is de troonsafstand van Koningin Juliana en de inhuldiging van zijn vrouw Koningin Beatrix. De verhuizing die daarop volgt van Kasteel Drakensteyn naar paleis Huis ten Bosch. De opvang van de kinderen enz.

Tijdens het staatsbezoek aan Engeland, in november 1982, volgde er voor prins Claus een aangepast programma. Op 2 september was hij namelijk al een keer opgenomen in het Radboudziekenhuis in Nijmegen,, voor een algemeen onderzoek''; volgens de Rijksvoorlichtingsdienst was de prins oververmoeid. Veel Nederlanders dachten toen nog dat het straffe werk- en reistempo van de nieuwe vorstin en haar man de oorzaak was. Veel reden tot zorg scheen er daarom niet te zijn. Op Prinsjesdag zat de prins aan de zijde van zijn vrouw, die een Kamerdelegatie liet weten, dat er geen reden voor ongerustheid was. Dat bleek een illusie toen de prins twee weken later werd opgenomen in de universiteitskliniek Basel wegens ,, klachten van depressieve aard''. Hij werd behandeld door professor Kielholz, een specialist op het gebied van depressies. Daarmee begon een ziektegeschiedenis van precies twintig jaar, bijna de gehele periode dat Claus als prins-gemaal in functie was. De eerste depressieve periode duurde bijna twee jaar, door Claus ,, de ergste periode uit mijn leven'' genoemd. In juli 1984 werd hij genezen verklaard, en zo voelde de prins zich nog in maart 1991, bij het zilveren huwelijksjubileum. Maar zoals vroeger was het niet meer. ,,Het is niet zo dat je je voelt alsof het een geheelde beenbreuk was. Dit gaat veel dieper, de ervaring heeft invloed op je denken, je persoonlijkheid en je uitzicht op de toekomst. Je bent nooit meer dezelfde die je was voor de ziekte.''

De ziekte keerde bovendien terug, zodat de prins in 1991 opnieuw enige malen werd opgenomen.Claus bleek nu ook te lijden aan de ziekte van Parkinson. Door z'n stijve motoriek en verstarde gelaat was dat vermoeden al gewekt. In 1998 bleek hij te lijden aan kanker aan de prostaatklier. Er waren geen uitzaaiingen, maar de bestralingen ondermijnden de gezondheid van de prins. Hij kreeg last van darmen en nieren. Er werden stoma's aangebracht en in 2001 werd de niet meer functionerende linkernier verwijderd door een bevriende arts in Hamburg. Vervolgens verbleef de prins twee weken in het AMC in Amsterdam om de rechternier goed te laten functioneren.

16 december 2000: verloving van de jongste zoon Constantijn met Laurentien Brinckhorst
30 maart 2001: verloving oudste zoon Willem Alexander met Maxima Zorreguieta
Huwelijk Prins Constantijn en prinses Laurentien 17 en 19 mei 2001
2 februari 2002 huwelijk Prins Willem Alexander en prinses Maxima. Bruidsmeisjes zijn: Valeria Delger, Jeugdvriendin van Maxima. Juliana Guillermo, dochter van prinses Christina en dus een nicht van de prins. Theresa Baronin von der Recke, nichtje van Willem-Alexander en dochter van de jongste zus van prins Claus. Inés Zorreguieta, jongere zus van Maxima
Tussen zijn ziekenhuisopnames door maakt de prins de geboorte van zijn eerste kleindochter mee van Gravin Eloise (8 juni 2002), dochter van prins Constantijn en prinses Laurentien.

Foto's: KLIK 

Het laatste jaar van zijn leven bracht Claus voor een groot deel door in het ziekenhuis. Hartproblemen en longembolieën speelden hem parten. Het functioneren in het openbaar verliep bijzonder moeizaam. Zijn toespraak tijdens de uitreiking van de prins Clausprijzen in december 2001 mislukte en het huwelijk van Willem-Alexander en Maxima kon hij alleen dankzij grote wilskracht meemaken. Miljoenen televisiekijkers zagen hoe de prins bij wijze van groet zijn verstarde rechterhand uit het autoraampje stak. Het was zijn laatste optreden in het openbaar; zijn groet was achteraf gezien een afscheidsgroet. 6 oktober 2002 komt de prins te overlijden.(Met dank aan Anja )