Prins Claus (1926 – 2002) III

Verhuizing naar Den Haag 

Als op 31 januari 1980 Koningin Juliana haar aftreden bekend maakt, gaat er veel veranderen in het leven van Beatrix en Claus. In de daaropvolgende maanden is er maar 1 onderwerp: dé inhuldiging. Regelmatig gaan Juliana, Bernhard, Beatrix en Claus kijken naar de afronding van de restauratie van de Nieuwe Kerk. Een werk wat zo’n 20 jaar in beslag genomen heeft, is gelukkig op tijd af voor de inhuldiging. Thuis op Drakensteyn moet het gezin enorm wennen – vooral de kinderen –aan het idee dat ze in Den Haag gaan wonen. Ze zien er behoorlijk tegenop.

Een week voor de inhuldiging wordt een groot interview uitgezonden op tv. Beatrix en Claus komen uitgebreid aan het woord over de voorbereiding op het Koningschap. Prins Claus zegt onder andere: ”Als ik terugkijk op die jaren, waarin wij samen eerst een gezin hebben opgebouwd en samen hebben geprobeerd ons werk te doen, dan is het inderdaad zo dat de voorbereiding bij mijn vrouw een proces is geweest. Een proces dat zich afspeelt in hetgeen je doet naar buiten, maar ook een proces dat als het ware zich binnen jezelf aan het ontwikkelen is. Maar het belangrijkste is, zo zie ik dat althans, dat jezelf het gevoel moet hebben: ik kan het aan en ik ben bereid. Ik sta klaar. En ik geloof ook te kunnen zeggen dat mijn vrouw dit stadium bereikt heeft. Bij de lectuur van sommige stukken heb ik vaak gemerkt dat je eigenlijk degene waarover wordt geschreven – in dit geval mijn vrouw – haar karakter, haar persoonlijkheid - helemaal niet herkent.”

Op de 71e verjaardag van Koningin Juliana is het zover. Het koninklijk paar gaat via de achteringang het paleis in Amsterdam in. Even na hen arriveert het prinselijk gezin. Na het tekenen van de acte van abdicatie, verschenen Prinses Juliana, Prins Bernhard, Koningin Beatrix en prins Claus op het balkon van het paleis, waar prinses Juliana de nieuwe Koningin voorstelt aan het volk. Hierna verdwijnt het prinselijk paar en verscheen  het nieuwe Koninklijk gezin. In de middag vond de inhuldigingsceremonie in de Nieuwe Kerk plaats.

Ondertussen lopen de rellen in de stad steeds meer uit de hand. Op 1 mei brengen Koningin Beatrix en Prins Claus dan ook meteen een bezoek aan mensen in ziekenhuizen die slachtoffer van de rellen zijn geworden. Op 21 mei 1980 wordt het Koninklijk paar nog officieel ‘ontvangen’ in Den Haag met een feestelijke intocht. Tien dagen later wordt er op Soestdijk een afscheidsdefilé van Prinses Juliana gegeven. Verder gaan Beatrix en Claus in maar liefst een week tijd de provincie door.

Depressies 

Pas in augustus 1981 verhuist het Koninklijk gezin van Drakensteyn naar Paleis Huis ten Bosch in Den Haag. Ondertussen weet Claus niet meer waar hij staat. Hij beseft wel dat zijn leven een totaal andere wending heeft gekregen. Prins Claus geestelijke gezondheid gaat achteruit, en kort na Prinsjesdag 1982 worden zijn psychische klachten duidelijk. Het door Claus zo gewaardeerde rustige leven op Kasteel Drakensteyn was definitief voorbij. Het gezin dat in 1981 verhuisde naar Den Haag, bestond voor prins Claus voor een groot deel uit ceremoniële verplichtingen in binnen- en buitenland. Op 2 oktober 1982 komt de mededeling dat de prins is opgenomen in de Universiteitskliniek van Basel. “Ik voel mij moedeloos, niet goed, van tijd tot tijd een beetje neerslachtig”, zei de prins aan de vooravond van zijn vertrek naar Basel. De prins kreeg een rustperiode voorgeschreven.

Maandenlang is de prins onder behandeling in Nijmegen, het Zwitserse Basel en in Breda. Op 17 januari 1983 verlaat Claus Zwitserland en wordt ondergebracht in het St. Laurensziekenhuis in Breda. Hij betrekt daar een grote kamer in een paviljoen. In de gang staan beveiligers op de uitkijk. Het weekeind van 19 en 20 februari bracht hij met zijn familie door op Drakensteyn. In dat weekend beslist hij dat hij naar Basel terug zal gaan. En die maandag reist hij inderdaad naar Zwitserland. De pers bericht dan dat het minimaal een jaar zal duren voordat Claus hersteld zal zijn van zijn ziekte. De thuissituatie was ook voor Willem-Alexander, Friso en Constantijn niet prettig. Als Claus thuis was ontstonden er spanningen tussen hem en de jongen. Ook Beatrix kon er niet 100% voor haar man en zoons zijn in de eerste drukke jaren van haar Koningsschap. Er werd besloten Willem-Alexander naar een kostschool in Wales te sturen. Zelf vond de prins dit ook niet erg. Hij werd behandeld als iedere andere student en vond het heerlijk even niet thuis te zijn. In 1984 hervatte Prins Claus zijn werkzaamheden. Hij kreeg een wat meer inhoudelijke functie maar bleef wel Bijzonder Adviseur van de Minister van Ontwikkelingssamenwerking. Op dat ministerie werd Claus in 1984 benoemd tot Inspecteur-generaal van Ontwikkelingssamenwerking. Het werken ging goed tot 1991..


(Met dank aan Anja, Foto’s: RVD)