6 september 1898: Inhuldiging Koningin Wilhelmina

Eigenlijk werd Wilhelmina al zo’n tien jaar voor haar inhuldiging – op 23 november 1890, toen haar vader overleed – Koningin. Prinses Wilhelmina was toen echter nog maar 10 jaar oud, dus regeerde haar moeder als regentes tot Wilhelmina de leeftijd van 18 jaar zou hebben bereikt. Koningin Emma legde officieel de eed af als regentes in de vergaderzaal van de Tweede Kamer. Zo'n acht jaar later, op 6 september 1898, vandaag 125 jaar geleden, werd Koningin Wilhelmina ingehuldigd. 

Een dag voor de inhuldiging, 5 september 1898, maakten moeder en dochter al een rijtoer met de Crème Calèche door het mooi versierde Amsterdam. Niet alleen in de hoofdstad, maar in heel Nederland versierde men uitbundig de straten. In de weken voor de inhuldiging waren al vele souvenirs verkocht.



Een dag later was het zover. De pas 18-jarige Wilhelmina besteeg de troon. Op deze bijzondere dag werden tevens de eerste filmbeelden in de Nederlandse geschiedenis gemaakt. Om 11 uur begaf de nieuwe Koningin zich vanuit het paleis naar de Nieuwe Kerk onder een pergola van visnetten. Uiteraard ontbrak ook de zware Koningsmantel niet, die voor de eerste Koningin wat vrouwelijker gemaakt was. De mantel was nu ronder en minder militair van vorm.

De kerk zat vol, maar er ontbraken wel 10 Kamerleden die niet de eed of belofte wilden afleggen. Ze hadden er allemaal hun ‘redenen’ voor. De een was ziek.. en een ander (Abraham Kuyper) vond een reis naar de Verenigde Staten belangrijker dan de inhuldiging van de nieuwe Koningin. Hoewel bij eerdere inhuldigingen er verder geen familie van de Koning op het podium zat, gebeurde dat bij Wilhelmina voor het eerst wel. Emma kreeg een plaats óp het podium. Deze traditie is vervolgens altijd voortgezet. Verschillende liederen werden op een orgel gespeeld en koren traden op. Daarna sprak de Koningin haar rede uit. Tijdens de nog geen uur durende plechtigheid was de voorzitter van de Eerste Kamer, en tevens op dat moment de voorzitter van de Verenigde Vergadering voor beide kamers slecht te verstaan. In tegenstelling tot de Koningin die tot in de uithoeken van de kerk woord voor woord te horen was. Dat is natuurlijk heel knap in een tijd zonder microfoons en versterkingsinstallaties.

"Mijne Heeren, Leden der Staten-Generaal, Reeds op jeugdigen leeftijd heeft God Mij door het overlijden van Mijnen onvergetelijken Vader tot den Troon geroepen, dien Ik onder het zoo wijze en zegenrijke Regentschap Mijner innig geliefde Moeder beklom. Na vervulling van Mijn achttiende levensjaar, heb Ik de regeering aanvaard; Mijne proclamatie heeft dit aan Mijn dierbaar Volk bekend gemaakt. Thans is de ure gekomen, waarin Ik Mij, te midden van Mijne trouwe Staten-Generaal, onder aanroeping van Gods heiligen Naam, zal verbinden aan het Nederlandsche Volk, tot instandhouding van zijne dierbaarste rechten en vrijheden. Zoo bevestig Ik heden den hechten band, die tusschen Mij en Mijn volk bestaat, en wordt het aloude verbonden tusschen Nederland en Oranje opnieuw bezegeld. Hoog is Mijne roeping, schoon de taak, die God op Mijne schouders heeft gelegd. Ik ben gelukkig en dankbaar het Volk van Nederland te mogen regeeren, een volk klein in zielental, doch groot in deugden, krachtig door aard en karakter. Ik acht het een groot voorrecht, dat het Mijne levenstaak en plicht is al Mijne krachten te wijden aan het welzijn en den bloei van Mijn dierbaar Vaderland. De woorden van Mijnen beminden Vader maak ik tot de Mijne: ,,Oranje kan nooit, ja nooit genoeg voor Nederland doen.’’ Bij de vervulling van Mijne taak heb ik Uwe hulp en medewerking noodig, Mijne Heeren, Leden der Volksvertegenwoordiging; Ik ben overtuigd dat Gij Mij die in ruime mate zult verleenen. Laat ons samen arbeiden voor het geluk en den voorspoed van het Nederlandsche Volk. Dat zij Ons aller levensdoel! God zegene Uwen en Mijnen arbeid, dat strekke tot heil van Ons Vaderland.’’ 

Daarna hief Koningin Wilhelmina haar hand omhoog en legde de eed af:  "Ik zweer aan het Nederlandsche volk, dat Ik de Grondwet steeds zal onderhouden en handhaven. Ik zweer dat Ik de onafhankelijkheid en het grondgebied des Rijks met al Mijn vermogen zal verdedigen en bewaren; dat Ik de algemeene en bijzondere vrijheid en de rechten van alle Mijne onderdanen zal beschermen, en tot instandhouding en bevordering van de algemeene en bijzondere welvaart zal aanwenden, welke de wetten te Mijner beschikking stellen, zooals een goed Koning schuldig is te doen. Zoo waarlijk helpe Mij God almagtig."




Toen Koningin Wilhelmina de kerk verliet werd ‘Nun danket Alle Gott’ gespeeld – een van de bekendste Duitse liederen. Over de loper wandelde ze terug het paleis in. Met flink wat trompetgeschal werd de komst van de Koningin op het balkon aangekondigd, waar ze – met de mantel nog aan – flink toegejuicht werd.



 ’s Avonds vond een feestelijk diner plaats in de Burgerzaal van het paleis, waar meer dan 200 gasten voor waren uitgenodigd. De menukaart en de tafelmuziek zijn bewaard gebleven:



Pas een dag later wilde Koningin Wilhelmina het inhuldigingsgeschenk (de Gouden Koets) van de inwoners van Amsterdam bewonderen. Omdat zij voor haar inhuldiging had laten weten dat ze geen geschenken aan zou nemen, aanvaardde ze de koets in eerste instantie niet. Na veel (bedel)brieven en telegrammen ontvangen te hebben besloot ze de koets uiteindelijk toch niet te weigeren, maar hem nog niet te gebruiken als rijtuig. De dagen na de inhuldiging maakte Wilhelmina dan ook nog steeds rijtoeren met de Crème Calèche. Er waren namelijk talloze feesten georganiseerd zoals een historische optocht, een concert in het Concertgebouw en een tentoonstelling over nationale klederdrachten in het Rijksmuseum. Uiteindelijk zou de Gouden Koets pas voor het eerst op 7 februari 1901 gebruikt worden, op de huwelijksdag van Wilhelmina en Hendrik.

Foto's  : © RVD